Cewnikowanie moczowodu dokonuje się w celu udrożnienia moczowodu bądź umożliwienia opróżnienia pęcherza. Dzięki wprowadzeniu cewnika do moczowodu można łatwo podać środek w to miejsce. Zabieg cewnikowania moczowodu ma również znaczenie diagnostyczne.
Na czym polega cewnikowanie pęcherza moczowego?
Cewnikowanie pęcherza to zabieg, polegający na założeniu cewnika do pęcherza moczowego, aby odprowadzić z niego mocz. Najczęściej cewnik zakłada się, wsuwając go do pęcherza przez cewkę moczową. W sytuacji, jeśli pęcherz moczowy jest niezwykle wypełniony zalegającym moczem, można również rozważyć założenie cewnika nadłonowego przez przebicie skóry, mięśni oraz ściany pęcherza nad spojeniem łonowym.
Cewnikowanie moczowodu – wskazania
Cewnikowanie moczowodu u kobiet oraz panów może być wykonywane na okres operacji, w wypadkach, gdy niezbędne jest natychmiastowe usunięcie zalegającego moczu, i również długoterminowo. Osobom przywiązanym do łóżka cewnik zapewnia podstawową czystość. Wprowadzenie cewnika do moczowodu może być wykorzystywane również w celach diagnostycznych.
Cele badawcze wprowadzenia cewnika do moczowodu to:
•uzyskanie niezanieczyszczonych próbek moczu;
•monitorowanie moczu;
•zbadanie moczowodu;
•identyfikacja kamienia.
Cele lecznicze cewnikowania moczowodu to:
•leczenie zatrzymania moczu (przy przeroście prostaty, skrzepach);
•leczenie niedrożności dróg moczowych;
•irygacja pęcherza;
•leczenie okresowe przy tzw. pęcherzu neurogennym.
Wprowadzenie cewnika do moczowodu odbywa się także po takich zabiegach, jak operacja naprawcza przetoki moczowodowej bądź wytworzenie sztucznego zbiornika moczu, mające na celu ułatwienie gojenia się ran.
Cewnikowanie moczowodu – przebieg
Cewnikowanie moczowodu panów oraz kobiet wygląda podobnie. Podczas 
zakładania cewnika chory jest świadomy. Wykorzystuje się znieczulenie miejscowe wprowadzane w postaci żelu, w razie konieczności znieczula się także zastrzykiem. Pacjent leży na plecach. Cewnik jest wpuszczany do dróg moczowych po uprzednim nałożeniu na niego lubrykantu. Zakładanie cewnika do moczowodu polega na wprowadzeniu cienkiej, giętkiej, plastikowej rurki do światła moczowodu na całkowitej jego długości. Mocz przez wprowadzoną rurkę odpowiednio odpływa z nerki do pęcherza moczowego. Cewnik do moczowodu może być wpuszczany na dwie możliwości. Pierwszym sposobem wsuwa się rurkę od strony przeciwnej do spływu moczu. Montuje się ją wstecznie przez cewkę moczową do pęcherza moczowego, i potem do moczowodu pod ścisłą kontrolą wąskiego toru wizyjnego, zwanego cystoskopem. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, i cewnik rozwija się na długość od nerki do pęcherza moczowego. Innym sposobem cewnik moczowodowy dostarczany jest zgodnie z biegiem spływu moczu oraz montuje się go poprzez nefrostomię ku dołowi do moczowodu oraz do pęcherza moczowego. Nefrostomia polega na założeniu rurki (cewnika) przez skórę do nerki, dzięki której mocz może wypływać na zewnątrz oraz składać się w worku. Tenże sposób przeprowadza się w miejscowym znieczuleniu, i zakładanie cewnika dokonuje się przy weryfikacji ultrasonograficznej bądź rentgenowskiej. Po cewnikowaniu moczowodu stosuje się obowiązkowo antybiotyki, by uniknąć wtórnej choroby bakteryjnej, bo warunki występujące w układzie moczowym służą pojawieniu się ognisk zainfekowania bakteryjnego. Cewnik z moczowodu zabiera się niezwykle szybko podczas zabiegu przeprowadzanego w znieczuleniu ogólnym, trwa on ok. 20 minut. Cewnikowanie moczowodu rzadko niesie za sobą powikłania, natomiast momentami potrafią się one pojawić. Do najpopularniejszych kwalifikuje się choroby, zwężenie cewki moczowej, jej krwawienie oraz przekłucie.
Powikłania cewnikowania pęcherza
Najczęstszym powikłaniem cewnikowanie pęcherza są zainfekowania. Pomimo przestrzegania wszelkich zasad higieny, stanowi toż nadal wprowadzanie ciała innego do systemu. Im dłużej cewnik znajduje się w pęcherzu, tymże wyższa możliwość na choroby. U części osób z cewnikiem moczowym nałożonym na stałe występuje tzw. bezobjawowa bakteriuria, więc obecność bakterii w moczu bez symptomów zainfekowania dróg moczowych. Leczy się ją natomiast właśnie wtedy, jeśli pojawiają się objawy, takie jak ucisk czy temperatura. Chorzy z nałożonym na stałe cewnikiem stosują rozmaite formy zapobiegania chorobom. Należy zakwaszać mocz, co uniemożliwia wzrost patogenów w drogach moczowych, za pomocą leków żurawinowych bądź stosowanych nierzadko (parę razy dziennie) małych ilości witaminy C. Sugeruje się również picie ogromnej liczby płynów (co najmniej 1,5 l na dzień) oraz systematyczne wymiany cewnika razem z zaleceniami producenta. Ta same formy dotyczą chorych z porażonymi kończynami dolnymi, którzy cewnikują się parę razy dziennie (za każdym zupełnie nowym cewnikiem!), naśladując w tenże rodzaj rytm wydalania moczu. Chorzy nie czują, iż ich pęcherz jest już wypełniony, i zaleganie moczu także doprowadza do zakażeń. Innym powikłaniem cewnikowania są zniszczenia cewki moczowej. Przy wykorzystywaniu go przez większy okres, w obszarze cewki potrafią również powstać odleżyny, więc gdy wiemy, iż cewnik będzie zakładany na co najmniej parę dni, należałoby dobrać mniejszy rozmiar.
