Co to jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ciężką dolegliwością zakaźną, jaką należy koniecznie leczyć w szpitalu oraz musi być zdecydowanie zgłaszana do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Zapalenie obejmuje opony, w szczególności opona przyjemna oraz podpajęczynówkowa i przestrzeń podpajęczynówkowa, oraz w poszczególnych wypadkach może trafić także do zajęcia mózgu, to etap taki ttraktowany jest jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz mózgu. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest skutkiem przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego za pośrednictwem krwi bądź w efekcie badania z miejsc skażonych w trakcie urazu czaszki (np. podczas złamania podstawy czaszki) czy w procesie zapalenia ucha wewnętrznego czy zatok. W realiach zdrowia roztwór mózgowo-rdzeniowy jest czysty.
Podstawowy podział zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych:
-bakteryjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:
– ropne
– nieropne
-wirusowe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
-grzybicze zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Bakteryjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, w szczególności formy ropne, przylegają do dolegliwości obarczonych gorszym rokowaniem też liczniejszym zagrożeniem nastąpienia powikłań czy zgonu aniżeli wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zapalenia bakteryjne stanowią blisko połowę wszelkich zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, i pośród nich 90% stanowią zainfekowania ropne. Wedle danych Państwowego Zakładu Higieny w 2008 roku w Polsce zarejestrowano ogółem 1064 przypadków bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, stanowi 3 przypadki zachorowań na 100 tys. ludności.
Symptomy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych dochodzi szczególnie ze względu na bezpośreni kontakt z osobą zakażoną bądź osobą będącą nosicielem danych bakterii. W etapie pierwszych patogenów wywołujących zapalenie opon móżgowo-rdzeniowych istotne jest nosicielstwo tychże bakterii w jamie nosowo-gardłowej.
Bakterie dochodzą do systemu w trakcie kichania, pocałunku lub za pośrednictwem obiektów np. szklanka, sztućce albo również jedyne jabłko, kanapka – nawyk posiadany przez dzieci.
Rozwój zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest odpowiedni, niezależnie od typu bakterii powodującej zainfekowanie. Szczególnie po 2-5 dniach z zainfekowania wykazują się następujące symptomy:
– wysoka temperatura, chociażby do 400C, nierzadko z dreszczami
– uciski mięśniowo-stawowe
– duże uciski osoby oraz karku
– wymioty, mdłości
– sztywność karku
– w zwykłym procesie: schorzenia świadomości – do utraty świadomości włącznie, drgawki, senność, apatia
Konsekwencję przebytego ropnego bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych potrafią stanowić problemy neurologiczne, takie jak:
– padaczka,
– ropnie mózgu,
– niedowłady bądź porażenia kończyn,
– głuchota bądź niski słuch,
– schorzenia mowy czy schorzenia osobie.
W toku owego rodzaju zapaleń opon widziana istnieje dodatkowo duża śmiertelność – ok. 20%, w szczególności w wypadku zakażeń gronkowcem złocistym.
Postawienie diagnozy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Jednym z wykładników zdiagnozowania zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest obraz kliniczny, oraz niezwykle dokładnie należy sprawdzić typ bakterii wywołującej zapalenie opon celem zastosowania odpowiedniego działania. Pierwszym doświadczeniem w tymże fakcie jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego uzyskanego w trakcie punkcji lędźwiowej. Na platformie obrazu płynu można określić, czy zapalenie ma rodzaj bakteryjny, czy wirusowy, poza tym po ukończeniu badań mikrobiologicznych jest możliwość poznania czynnika etiologicznego i określenie, na które antybiotyki jest podatny.
Pomocnymi analizaniu w celu zdiagnozowania są również: tomografia komputerowa głowy, posiewy krwi i wymazy z życia.
Postępowanie terapeutyczne w wypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
W wypadku podejrzenia zapalenia opon o podłożu bakteryjnym należy już włączyć antybiotyk, podawany dożylnie.
Leczenie zapalenia opon mózgu odnosi się również do stosowania preparatów przeciwzapalnych i przeciwobrzękowych (zapobieganie obrzękowi mózgu). Pacjent musi koniecznie leżeć w łóżku przez minimum 2-3 tygodnie.
Zapobieganie bakteryjnym zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych
Najskuteczniejszym systemem profilaktyki bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych są szczepienia ochronne. Właśnie na tym etapie odpowiedzialne są szczepionki przeciwko głównym patogenom, więc: meningokokom, pneumokokom i Haemophilus influenzae rodzaju B (aktywne szczepienie wg Kalendarza Szczepień).
W poszczególnych sprawach po bezpośrednim kontakcie z pacjentem cierpiącym na ropne zapalenie opon oraz wywołane przez meningokoki czy Haemophilus influenzae bądź możliwość skorzystania z tzw. chemioprofilaktyki poekspozycyjnej – podanie jednorazowe antybiotyku (cyprofloksacyny, ryfapmicyny bądź ceftriaksonu). Działanie takie zmniejsza niebezpieczeństwo zachorowania u osób nieszczepionych posiadających znacznie bliski stosunek z osobą cierpiącą.
Ponadto w wypadku kontroli nad pacjentem z bakteryjnymi zapaleniami opon mózgowo-rdzeniowych (zwłaszcza zainfekowania meningokokami) należy podawać maski na osobę oraz rękawiczki i każdorazowo po kontkcie z nim albo jego wydzielinami myć ręce.
