Każde dziecko jest inne, rozwija się w swoim tempie, ma inne zainteresowania i predyspozycje do nauki, jest jedyne w swoim rodzaju, wyjątkowe. Trudno się z tym nie zgodzić, kiedy porównujemy swoje dziecko do innych. Błędem rodziców i nauczycieli jest jednak próba uczynienia każdego dziecka takim samym w tym samym momencie. „Syn przyjaciółki potrafi czytać w wieku 4 lat, to mój też powinien”. Dziewczynka w trzeciej klasie nie najlepiej radzi sobie z tabliczką mnożenia, kiedy inne dzieci już opanowały tę wiedzę, trzeba więc zmusić ją do intensywniejszej pracy. Według Marii Montessori nic nie trzeba, nic nie musimy, nasze dzieci również.
„Jak inni wierzyłam, że aby wpoić w dziecku ducha pracy i pokoju, niezbędne jest zachęcenie go przez pewnego rodzaju zewnętrzne nagrody, które schlebiałyby jego podłym uczuciom takim jak obżarstwo, próżność czy egoizm. Byłam głęboko zadziwiona, kiedy odkryłam, że dziecko, któremu pozwolono na uczenie się, odrzuca te niższe odruchy” – podkreślała autorka metody Maria Montessori. Dostrzegła, że każde dziecko ma wewnętrzną motywację do nauki, nie potrzebuje nagród i testów, najlepsze efekty edukacji i wychowania osiąga się, kiedy maluch sam zrozumie, że warto jest się nauczyć tej umiejętności i dlaczego jest ona tak ważna.
Przedszkole Montessori a przedszkole tradycyjne
Różnice są bardzo duże i trudno jest ich nie dostrzec. Przedszkole Montessori nie stosuje podziału na grupy wiekowe, dzieci mają kontakt zarówno z rówieśnikami, jak i starszymi dzieci, dzięki czemu nawzajem się od siebie uczą, obserwują swoje zachowania i naśladują je. Dominującą rolę odgrywa dziecko, nauczyciel pozostaje w cieniu, nie on jest tutaj najważniejszy. Do każdego podchodzi się indywidualnie, dostosowując tempo nauki do jego możliwości, predyspozycji i oczywiście wewnętrznej motywacji. W nauczaniu tradycyjnym nauczyciele narzucają dyscyplinę, przedszkole Montessori charakteryzuje się nauką samodyscypliny. Tempo nauki nie jest określane przez grupę, każdy uczy się w swoim tempie. Nie ma ściśle określonego planu, dziecko ma wolność wyboru, czego, jak i z wykorzystaniem jakich pomocy naukowych będzie się uczyło.
To, co jest niezwykle ważne w metodzie Montessori, to brak poprawiania błędów popełnianych przez dzieci przez nauczyciela, który jedynie nakierowuje na nie dziecko, a to ono samo je rozpoznaje. Nie ma także systemu kar i nagród.
Cele pedagogiczne w przedszkolach montessoriańskich
Przedszkole Montessori przede wszystkim jest miejscem, w którym dziecko się rozwija, uczy się samodzielności i wiary we własne możliwości. Dostrzega, jak wiele potrafi i jak dużo może, jest zmotywowane do podejmowania coraz większych wyzwań. Działania ukierunkowane są ponadto na naukę pracy w ciszy, a także wykształcenie umiejętności pracy w grupie i samodzielnie. Posłuszeństwo powinno wynikać z samokontroli, nie jest narzucane przez nauczyciela. Ważne jest również to, że metody stosowane w przedszkolach montessoriańskich ukierunkowane są na rozwijanie indywidualnych zdolności, talentów i zainteresowań. Dzieci uczą się pomagać innym i czerpać korzyści z pracy w grupie. Te wartości w sposób szczególny pielęgnuje przedszkole Montessori.
W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania wśród absolwentów przedszkoli i szkół Montessori. Dzieci, które zostały przeniesione z placówek montessoriańskich do tradycyjnych, doskonale radziły sobie z przystosowaniem do nowych warunków, a ponadto wykazywały się wysoko rozwiniętymi umiejętnościami społecznymi.
